Dầu bánh răng (Gear Oil – 齿轮油, pinyin: chǐlún yóu) là một loại dầu bôi trơn đặc biệt được thiết kế để bôi trơn và bảo vệ các hệ thống bánh răng công nghiệp hoặc ô tô. Dầu bánh răng có độ nhớt cao hơn so với nhiều loại dầu bôi trơn khác nhằm đáp ứng các yêu cầu chịu tải nặng, chống ma sát và bảo vệ các bề mặt kim loại trong điều kiện vận hành khắc nghiệt.

Khái niệm cơ bản về dầu bánh răng:

1. Chức năng chính:
   • Bôi trơn: Giảm ma sát và hao mòn giữa các răng bánh răng, đặc biệt ở những nơi có áp suất và nhiệt độ cao.
   • Chịu tải: Dầu bánh răng chứa các phụ gia chịu cực áp (EP – Extreme Pressure) để bảo vệ bánh răng khỏi hiện tượng dính (scuffing) hoặc tróc (pitting) do tải trọng lớn.
   • Chống oxy hóa và ăn mòn: Ngăn ngừa hiện tượng oxy hóa, gỉ sét và sự hình thành cặn bẩn trong hệ thống bánh răng.
2. Thành phần:
   • Dầu gốc: Dầu khoáng hoặc tổng hợp, tùy thuộc vào yêu cầu sử dụng.
   • Phụ gia:
     • Phụ gia chống cực áp (EP) như hợp chất lưu huỳnh-phốt pho.
     • Phụ gia chống gỉ và chống oxy hóa.
     • Phụ gia cải thiện độ nhớt.
3. Phân loại:
   • Theo độ nhớt: Tuân theo tiêu chuẩn ISO VG (độ nhớt động học), ví dụ: ISO VG 68, 100, 150, 220.
   • Theo ứng dụng:
     • Dầu bánh răng công nghiệp: Dùng trong các hộp số, máy nghiền, hoặc hệ thống bánh răng kín.
     • Dầu bánh răng ô tô: Sử dụng cho cầu xe, hộp số và bộ vi sai.
4. Đặc điểm quan trọng:
   • Độ nhớt cao: Đảm bảo tạo màng dầu chắc chắn giữa các răng bánh răng.
   • Khả năng chịu nhiệt tốt: Giữ ổn định trong điều kiện vận hành nặng hoặc liên tục.
   • Tính chống mài mòn và chống ăn mòn: Kéo dài tuổi thọ của bánh răng.
5. Ứng dụng:
   • Trong các ngành công nghiệp: Thép, xi măng, sản xuất năng lượng, và máy móc xây dựng.
   • Trong ô tô: Hộp số và hệ truyền động.