Dầu Tôi (Quenching Oil – 淬火油, pinyin: cuìhuǒ yóu) là loại dầu công nghiệp chuyên dụng được sử dụng trong các quá trình nhiệt luyện kim loại, đặc biệt là tôi luyện. Chức năng chính của dầu tôi là làm mát nhanh và đồng đều các vật liệu kim loại sau khi được gia nhiệt đến nhiệt độ cao, giúp đạt được độ cứng và tính chất cơ học mong muốn.
Khái Niệm Cơ Bản Về Dầu Tôi:
Thành Phần:

Dầu gốc:

Dầu khoáng: Dùng cho các ứng dụng thông thường, thích hợp với dải nhiệt độ trung bình.
Dầu tổng hợp: Phù hợp với các quá trình yêu cầu làm mát đồng đều và kiểm soát chính xác tốc độ làm nguội.

Phụ gia:

Chống oxy hóa: Giảm hiện tượng dầu bị phân hủy do nhiệt độ cao.
Chống tạo cặn: Ngăn chặn sự hình thành cặn bẩn, giữ bề mặt kim loại sạch sẽ.
Chống tạo bọt: Đảm bảo dầu hoạt động hiệu quả trong quá trình làm nguội.

Chức Năng Chính:

Làm mát nhanh: Giúp kim loại đạt độ cứng tối ưu bằng cách giảm nhiệt độ nhanh chóng.
Kiểm soát tốc độ làm nguội: Đảm bảo kim loại không bị biến dạng hoặc nứt trong quá trình nguội.
Bảo vệ bề mặt: Hạn chế quá trình oxy hóa, ăn mòn bề mặt trong khi làm nguội.
Đồng đều hóa nhiệt độ: Đảm bảo tính đồng nhất về cơ tính và cấu trúc kim loại.

Đặc Điểm Kỹ Thuật Nổi Bật:

Độ nhớt ổn định: Giúp dầu dễ dàng lưu thông và tiếp xúc toàn bộ bề mặt kim loại.
Khả năng chịu nhiệt cao: Đảm bảo hiệu suất làm nguội trong dải nhiệt độ từ 20°C đến 300°C.
Khả năng chống oxy hóa tốt: Dầu không bị phân hủy nhanh, tăng tuổi thọ sử dụng.
Đặc tính chống tạo bọt: Giảm nguy cơ gián đoạn quá trình làm mát.

Phân Loại Dầu Tôi:

Dầu tôi nhanh: Dùng cho các vật liệu cần làm nguội nhanh để đạt độ cứng cao.
Dầu tôi trung bình: Thích hợp cho các ứng dụng yêu cầu tốc độ làm nguội kiểm soát.
Dầu tôi chậm: Sử dụng trong các trường hợp cần hạn chế nguy cơ nứt hoặc biến dạng.

Ứng Dụng:

Ngành luyện kim: Tôi các chi tiết máy, trục, bánh răng, dụng cụ cắt.
Ngành sản xuất ô tô: Gia nhiệt và tôi các bộ phận như trục khuỷu, bạc đạn, và nhông xích.
Ngành cơ khí: Tôi các sản phẩm thép, gang và hợp kim khác để tăng độ bền.
Ngành hàng không: Dùng cho các hợp kim đặc biệt cần kiểm soát cơ tính chính xác.

Lưu Ý Khi Sử Dụng:

Kiểm tra định kỳ: Đảm bảo dầu không bị nhiễm tạp chất hoặc giảm hiệu suất làm nguội.
Thay dầu đúng hạn: Tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất và theo dõi chất lượng dầu thường xuyên.
Chọn đúng loại dầu: Dựa trên loại kim loại, kích thước vật liệu và yêu cầu nhiệt luyện cụ thể.
Quản lý nhiệt độ: Kiểm soát nhiệt độ dầu trong dải an toàn để tối ưu hiệu quả làm nguội và kéo dài tuổi thọ dầu.